مقاله پیشنهادهایی پیرامون قوانین جدید بازار پایه از زبان بنده (محسن تقی نژاد) که در هفته نامه بورس هفته دوم تیر به چاپ رسید


مطلب کامل و دانلود پی دی اف در ادامه مطلب

 

دریافت

در تاریخ ۱۱ خرداد قوانین جدیدی برای معامله در شرکت های بازار پایه فرابورس با عنوان تابلو زرد نارنجی و قرمز تعبیه شده که بعد از ۲۰ خرداد ماه تمامی نمادهای بازار پایه فرابورس بسته خواهند شد و در تابلوهای جدید رنگی بازگشایی خواهند شد.
فرابورس به دلیل شفافیت بیشتر شرکت ها را در سه تابلو دسته بندی کرده بسیار کار پسندیده ای است؛ زیرا سرمایه گذار با این رنگ بندی متوجه خواهد شد که شرکتی که قرارش سهامش را خریداری کند در چه درجه ای از شفافیت قرار دارد.

مهم ترین اشکال به قوانین جدید بازار پایه نحوه معامله این شرکت ها در روزهای هفته است که طبق سخنان مسئولین فرابورس قرار است به صورت زیر باشد:

نحوه معاملات در تابلو زرد به صورت دو روز در هفته حراج ناپیوسته و سه روز در هفته با دامنه نوسان یک ریالی، در تابلو نارنجی به صورت یک روز در هفته حراج ناپیوسته و چهار روز در هفته با دامنه نوسان یک ریالی و در تابلو قرمز به‌صورت یک روز در ماه حراج ناپیوسته و در بقیه روزها با دامنه نوسان یک ریالی خواهد بود. البته در ابتدای اظهارات مسئولان فرابورس قرار بود قیمت های نمادها دیگر نشان داده نشود و  قرار بودن قیمت ها بصورت مخفی (hidden)  باشد و به نوعی شبیه بازار عرضه های اولیه بوک بیلدینگ انجام خواهد شد و سهامدار براساس تحلیل خود خرید و فروش را انجام دهد؛ اما پس از اعتراضات سهامداران و استفتا از مراجع عظام آیات مکارم شیرازی و شبیری زنجانی مبنی بر اینکه اگر قیمت معامله مشخص نباشد معاملع باطل است؛ با مصاحبه جناب آقای هامونی در 13 خرداد که اعلام کردند قیمت نمایش داده خواهد شد.

در ادامه مصاحبه ایشان در سایت فرابورس آمده بود که: هدف از عدم نمایش سفارش‌های خرید و فروش در بازار پایه جدید همچون سایر بورس‌های معتبر دنیا آن بوده که سهامداران انتظارات خود را بر اساس تحلیل و تصمیم خود شکل دهند و در خصوص خرید و فروش سهم در بازار پایه تصمیم‌گیری کنند نه آنکه تحت تاثیر سیگنال‌هایی که از سوی برخی افراد و گروه‌ها روی سهم‌ها داده می‌شود در معاملات حضور پیدا کنند.

حال به اشکالات و معایب این طرح خواهیم پرداخت:

1.       دامنه نوسان یک ریالی!

در این روزها که بانک مرکزی پیگیر اجرای حذف 4 صفر از پول ملی است، ایجاد دامنه نوسان یک ریالی واقعا جای تعجب دارد. عجیب تر از همه آن که به جای دامنه نوسان درصدی چرا دامنه نوسان ریالی آن هم یک ریال!!

یک ریال برای یک شرکت که سهامش 1000 ریال است می شود 0.1% و برای یک شرکت که سهامش 10000 ریال است می شود 0.01% . آیا اجرای دامنه نوسان یک ریالی برای همه  شرکت های بازار پایه عادلانه است؟

2.       مخفی بودن سفارشات

در زمانی که قوانینی در ایران یا دنیا تصویب می شوند سعی در شفافیت بیشتر دارند مخفی کردن سفارشات آیا باعث عدم شفافیت نمی شود؟ آیا کارگزاری ها یا افرادی که به استیشن های معاملاتی دسترسی دارند با مخفی بودن سفارشات دارای رانت نمی شوند؟ مگر تصویب این قانون چیزی جز کوتاه کردن دست سفته بازها از معاملات فرابورس است؟ آیا با مخفی شدن سفارشات سفته بازی و رانت بیشتر نخواهد شد؟

 

 

3.       ایجاد یک قانون تشویقی برای شرکت های بازارپایه

همه ما واقف بر این هستیم که متاسفانه در برخی از شرکت های بازار پایه موارد سفته بازی رخ داده و همه این اتفاق را نهی میکنیم. اما آیا سفته بازی در نمادهای بورسی یا فرابورسی رخ نداده است و فقط در شرکت های بازار پایه چنین اتفاقاتی رخ داده است؟ آیا در تمامی 182 شرکت بازار پایه فرآیند سفته بازی رخ داده که قانون برای همه این شرکت ها باید اجرا شود؟

بهتر است سازمان فرابورس به جای محدود کردن معاملات بازار پایه قوانین تشویقی بهتری برای شرکت های بازار پایه اعمال کند تا این شرکت ها ترغیب شوند از بازار پایه به بازار اصلی راه پیدا کنند. حال آن که فرابورس به جای آوردن اهرم فشار روی شرکت های بازارپایه، در حال اجرای قوانین معاملاتی سخت است که سهامداران خرد را متضرر می کند و قطعا مدیران شرکت های بازار پایه با تصویب این قوانین علاقه ای به آمدن به بازار اصلی و تلاش برای شفاف سازی ندارند.

4.       کاهش نقدشوندگی سهام

در صورت اجرایی شدن چنین قانونی، نقدشوندگی به شدت کاهش پیدا کرد و در خوش بینانه ترین حالت به بازار اصلی بورس و فرابورس منتقل خواهد شد. اما این موضوع را باید در نظر گرفت که فردی که از سرمایه گذاری در بازار پایه متضرر شده آیا تمایلی به سرمایه گذاری مجدد در بورس خواهد داشت؟ از کجا معلوم است که این فرد سرمایه خود را به سایر بازارهای غیر مولد مثل سکه ارز فارکس یا ... منتقل نکند؟